खलनायकी शकुनी

 शकुनी, महाभारतातील एक महत्वाचे पात्र ज्याच्या खलनायकी विचारांच्या पाठबळावर दुर्योधन आणि त्याच्या कौरव कुटुंबाचा सर्वनाश झाला.

शकुनी हा गांधार देशाचा राजा पण मनातील असंतोष, राग यामुळे तो आपल्या बहिणीच्या म्हणजेच गांधारीच्या घरी राहत होता. अतिप्रचंड देशाचा राजा, पराक्रमी, कुटील माणूस धुतराष्ट्राच्या घरातील एक बाहुले म्हणून का वागत असावे यामागची गोष्ट तुम्हाला माहिती असलीच पाहिजे

शकुनी कौरवांचा शत्रू होता का हो? शत्रू होता की नव्हता यापेक्षा त्याच्या मनात धुतराष्ट्र आणि त्याचे संपूर्ण कुटुंब यांबद्दल कमालीचा राग,द्वेष होता हे मात्र खरे आणि ह्याच रागाला शांत करण्यासाठी शकुनीने खेळलेला कुटील डाव म्हणजे आजची ही गोष्ट

शकुनीचे धृतराष्ट्र आणि कौरवांशी वैर असण्याची दोन प्रमुख कारणे होती. प्रथम त्याची बहीण गांधारी हिचा विवाह धृतराष्ट्र या अंध व्यक्तीशी झाला. हस्तिनापूरच्या राजाने गंधारच्या राजाचा पराभव केला. त्यामुळे गांधारीला धृतराष्ट्राशी लग्न करावे लागले. पती आंधळा असल्याने आणि चांगली पत्नी असल्याने गांधारीलाही जग बघायचे नव्हते, तिने डोळ्यावर पट्टी बांधली. आणि शपथ घेतली की ती त्याला पुन्हा कधीही पाहणार नाही. आपल्या लाडक्या बहिणीच्या बलिदानाचा शकुनीला खूप राग आला, पण त्यावेळी तो काही करू शकला नाही, 

शकुनीच्या वैराचे आणखी एक कारण म्हणजे तिच्या वडिलांचा अपमान. खरे तर गांधारीच्या लग्नापूर्वी तिचे वडील सुबाला यांना एका पंडिताने सांगितले होते की, गांधारीच्या लग्नानंतर तिचा पहिला नवरा मरेल. याची काळजी घेऊन राजा सुबलाने तिचे लग्न एका बकऱ्याशी लावले, त्यानंतर शेळी मारली गेली. अशा प्रकारे गांधारी विधवा होती. ही गोष्ट फक्त सुबाला आणि तिच्या जवळच्या मैत्रिणींनाच माहीत होती, ही गोष्ट कोणाला सांगू नकोस अशी सर्वाना सूचना होती. या घटनेनंतर काही काळानंतर गांधारीचा हस्तिनापूरचा राजकुमार धृतराष्ट्राशी विवाह झाला. गांधारी ही शेळीची विधवा होती हे धृतराष्ट्र आणि पांडवांना माहीत नव्हते.

काही वर्षांनी ही गोष्ट सर्वांसमोर आली, या गोष्टीने धृतराष्ट्र आणि पांडव खूप दुखावले आणि त्यांना वाटले की राजा सुबलाने आपली फसवणूक केली आहे, आपला अपमान केला आहे. त्याच्या अपमानाचा बदला घेण्यासाठी धृतराष्ट्राने राजा सुबाला आणि त्याच्या 100 मुलांना कैद केले. धृतराष्ट्र त्याच्याशी खूप वाईट वागायचा, त्याला खूप मारले जायचे. धृतराष्ट्राने राजा सुबलासोबतच्या नातेसंबंधाचाही आदर केला नाही, राजा आणि त्याच्या कुटुंबीयांना दररोज फक्त मूठभर तांदूळ दिले जायचे, जे ते वाटून खात. दिवस गेले आणि राजा सुबलाचा एक मुलगा भुकेने मरण पावला. तेव्हा राजा सुबाला विचार करू लागला की अशा प्रकारे आपण आपल्या वंशाचा अंत होऊ देणार नाही. धृतराष्ट्रावर राग आल्याने सुबालाने ठरवले की ते सर्वजण आपापल्या वाट्याचे अन्न त्यागून ते कोणाला तरी द्यायचे जेणेकरुन त्यांच्यापैकी कोणीतरी जगू शकेल आणि बलवान होईल आणि सर्वांनी झालेल्या अपमानाचा बदला घ्यावा. शकुनी त्या सर्व भावांमध्ये सर्वात लहान होता, म्हणून सुबालाने ठरवले की प्रत्येकाने आपले अन्न शकुनीला द्यावे. वडिलांच्या या निर्णयाला शकुनीचा विरोध होता, तो आपल्या वडिलांना आणि भावांना अशा प्रकारे त्रास देताना दिसत नव्हता, परंतु वडिलांच्या आदेशामुळे त्याला ते मान्य करावे लागले. त्यामुळे शकुनी हा कौरवांचा उपकारक नसून त्यांचा विरोधक होता.

काळ लोटला आणि राजा सुबालाही आता अशक्त झाला. या दरम्यान त्याने धृतराष्ट्राला विनंती केली, त्याने त्याची माफी मागितली आणि आपल्या एका मुलाला शकुनीला क्षमा करून तुरुंगातून बाहेर येण्यास सांगितले. धृतराष्ट्राने आपल्या सासरची ही शेवटची इच्छा मान्य करून शकुनीला हस्तिनापूरला आणले. राजा सुबाला याने अखेरचा श्वास घेतला. त्यामुळे शकुनी कौरवांचा शत्रू बनला, पण मरण्यापूर्वी सुबालाने आपल्या मुलाला शकुनीला तिच्या मणक्यातून असे फासे बनवायला सांगितले जे तिच्या इच्छेनुसार संख्या दाखवतील (हाच फासा शकुनी पांडव आणि कौरवांच्या खेळात वापरत असे. युधिष्ठिराने आपले ४ भाऊ आणि पत्नी द्रौपदीला गमावले आणि द्रौपदी फाडली गेली.महाभारत युद्ध याच फासेंनी केले होते. राजा सुबालानेही शकुनीचा एक पाय बेशुद्ध करून टाकला जेणेकरून त्याला आपल्या वडिलांचे हे वचन सदैव स्मरणात राहावे आणि आपल्या वडिलांचा आणि भावांचा अपमान तो कधीही विसरु नये.

वडिलांच्या वचनानुसार शकुनी १०० कौरवांचा शुभचिंतक राहिला, पण प्रत्यक्षात शकुनी हा कौरवांचा उपकार नव्हता तर त्याचा विरोधक होता. शकुनीने कौरवांना तेच आपले श्रेष्ठ उपकार मानले, त्याच वेळी शकुनी नेहमी चुकीच्या गोष्टी मनात ठेवून चुकीचे धडे देत राहिले. शकुनीला माहित होते की कौरवांना पांडव आवडत नाहीत, ज्याचा त्यांनी फायदा घेतला. या गोष्टीचा उपयोग त्याने आपले काम पार पाडण्यासाठी केला. कुरुक्षेत्रात घडलेल्या महाभारताचा सर्वात मोठा जबाबदार शकुनी होता, त्याने दुर्योधनाला पांडवांच्या विरोधात भडकवले आणि चुकीच्या गोष्टी पेरल्या. शकुनी हा देखील महाभारत युद्धाचा एक भाग होता, तो कुंतीचा मुलगा सहदेवाच्या हातून युद्धाच्या अठराव्या दिवशी घनघोर युद्धात मरण पावला आणि कावेबाज, कपटी, धूर्त, चलाख बुद्धीच्या खलनायकी व्यक्तिमत्वचा अंत झाला.